TỔ CHỨC CHUYÊN ĐỀ

      Thực hiện áp dụng phương pháp dạy học thông qua chơi giúp học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 nắm vững kiến thức các môn học

--------------

      “Học thông qua chơi” là một hướng tiếp cận giáo dục trong đó học sinh được tương tác, trải nghiệm, khám phá và giải quyết vấn đề trong môi trường học tập vui vẻ hứng thú. Học để phát triển năng lực khác với việc học ghi nhớ các nội dung kiến thức. Để phát triển năng lực, trong quá trình học, học sinh cần có nhiều cơ hội chia sẻ ý kiến, thực hành luyện tập... Khả năng phát triển năng lực còn tốt hơn nữa khi các em được chủ động lựa chọn nội dung học tập, các thức học tập. Bởi, khi đó quá trình học của học sinh diễn ra sâu hơn, hứng thú hơn

     Chơi không dừng lại ở các trò chơi có quy tắc chơi, luật chơi mà còn bao gồm nhiều loại hoạt động trải nghiệm phong phú mà trong đó học sinh được tự do tìm tòi, khám phá. Hoạt động chơi để học phần lớn do giáo viên định hướng nhưng cũng có lúc do học sinh khởi xướng và dẫn dắt.

     Đối với trẻ nhỏ, học và chơi không tách rời nhau. Khi tham gia các hoạt động chơi, đặc biệt là các hoạt động chơi có chủ đích, học sinh sẽ học hỏi được cả các nội dung học thuật lẫn phát triển các kĩ năng đa dạng cần thiết cho cuộc sống hằng ngày. Có thể thấy, học thông qua chơi và dạy học tích cực có nhiều điểm tương đồng khi cùng chú trọng đến việc phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh dựa trên việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học. Tuy nhiên, học thông qua chơi nhấn mạnh đến việc tạo cơ hội cho học sinh được tham gia trong môi trường học tập vui vẻ.

      Nhờ học thông qua chơi, HS sẽ trở nên độc lập, tự chủ, tích cực tương tác xã hội, sáng tạo, thích ứng tốt với hoàn cảnh và có khả năng giải quyết vấn đề tốt. Đây là những kĩ năng được xác định là cần thiết của con người trong thế kỉ XXI, tạo nền móng vững chắc cho học tập suốt đời. Học thông qua chơi góp phần vào sự phát triển toàn diện: nhận thức, xã hội, cảm xúc, sáng tạo và thể chất của HS với các kĩ năng cụ thể sẽ được tập trung vào từng lĩnh vực phát triển.

     Xuất phát từ ý nghĩa và lợi ích trên, nhằm khai thác và áp dụng phương pháp ‘’Học thông qua chơi’’ đã được Sở GD&ĐT Hải Dương triển khai từ những năm học trước; năm học 2023-2024, trường Tiểu học Đồng Cẩm lựa chọn đi sâu khai thác chuyên đề ‘’Thực hiện áp dụng phương pháp dạy học thông qua chơi giúp học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 nắm vững kiến thức các môn học’’ làm nhiệm vụ giải pháp bứt phá trong xây dựng và phát triển nhà trường.

     Căn cứ nhiệm vụ năm học, từ tháng 9 tại Hội nghị viên chức và người lao động cấp tổ- cấp trường, cán bộ và giáo viên trường đã thảo luận lựa chọn nội dung chuyên đề; Nhà trường xây dựng Kế hoạch, phân công nhiệm vụ để triển khai thực hiện xuyên suốt năm học.

     Được sự đồng ý nhất trí của Phòng GD&ĐT Kim Thành, trong tháng 9 và tháng 10/2023 bộ phận viết báo cáo lý thuyết đã hoàn thành.

     Ngày 23/11/2023 tổ chức Khai mạc và Hội thảo báo cáo chuyên đề.

Một số tiết mục văn nghệ biểu diễn Khai mạc

Cán bộ, giáo viên tại buổi Hội thảo báo cáo chuyên đề

     Buổi Hội thảo đã phân tích, làm rõ một số vấn đề như:

    *Các  loại hình Học thông qua Chơi:

    - Học thông qua Chơi tự do.

    - Học thông qua Chơi có định hướng.

    - Học thông qua Chơi trò chơi.

   - Học thông qua hướng dẫn chi tiết, cụ thể và kiểm soát của giáo viên: Do giáo viên thiết kế với cấu trúc nhất định.

    Việc phân loại các loại hình chơi chỉ mang tính tương đối, tùy thuộc vào bối cảnh, mục đích tổ chức và thực hiện hoạt động, có thể có mối quan hệ giao thoa giữa các loại hình chơi.

   Điều khác biệt giữa chơi tự do và chơi có định hướng là gì? Hãy cùng suy ngẫm để tìm ra sự khác biệt thông qua ví dụ sau: Hãy tưởng tượng một nhóm trẻ đang xây dựng một ngôi nhà khi học bài “Ngôi nhà của em”, lớp 1_ môn TN&XH. Khi chơi tự do, các em chỉ sử dụng các nguyên vật liệu sẵn có như lá, vải, giấy, que nhỏ, bìa cát tông, sỏi, đá, khối gỗ nhỏ… để xây ngôi nhà theo cách các em muốn, không có bất kì sự can thiệp nào của GV. Nhưng khi chơi có định hướng, GV sẽ cùng tham gia với các em, có thể đặt những câu hỏi mở vào những thời điểm quan trọng (ví dụ: “Em nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu em thử đặt khối gỗ này làm mái nhà?”, hoặc “Tại sao em lại chọn nguyên vật liệu này?”), hoặc đưa ra các dạng nguyên vật liệu làm mái nhà, khung nhà để các em so sánh xem loại nào sẽ chắc hơn, dùng được lâu dài hơn

     Việc phân loại các loại hình Học thông qua Chơi chỉ mang tính tương đối, tùy thuộc vào bối cảnh, mục đích tổ chức và thực hiện hoạt động. Loại hình Học thông qua Chơi nào thì cũng cần gắn với mục tiêu học tập cụ thể, quan trọng nhất là HS phải được tự chủ, được hỗ trợ hơn là được chỉ dẫn và kiểm soát cách thức tham gia.

    Sự tự chủ của HS trong Học thông qua Chơi được hiểu là sự hài hoà giữa ý tưởng, vai trò của HS và GV. Để khuyến khích HS có ý tưởng, tích cực tham gia vào Học thông qua Chơi, GV cần tìm hiểu sở thích của HS, tham khảo ý kiến của HS về các quyết định liên quan tới các hoạt động trong lớp học, tin tưởng các em có thể khởi xướng hoạt động, sau đó mời GV tham gia cùng chơi và cùng ra quyết định.

    * Học thông qua Chơi trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cấp Tiểu học:

    Học thông qua Chơi góp phần thực hiện mục tiêu và yêu cầu cần đạt của Chương trình Giáo dục phổ thông cấp tiểu học. Những yêu cầu cần đạt về Phẩm chất và Năng lực được hình thành và phát triển cho HS rất rõ nét trong quá trình áp dụng Học thông qua Chơi. „

    + Thông qua HTQC, HS có cơ hội hình thành kiến thức, kĩ năng, thực hành, vận dụng có hiệu quả kiến thức, kĩ năng môn học/hoạt động giáo dục vào giải quyết các vấn đề nảy sinh trong học tập, trong thực tiễn cuộc sống, từ đó phát triển các Năng lực cốt lõi. „

   +  Qua các hoạt động “chơi”, HS có cơ hội thể hiện tình yêu thiên nhiên, có những việc làm thiết thực bảo vệ môi trường, thiên nhiên; yêu thương, quan tâm, chăm sóc và có trách nhiệm đối với người thân trong gia đình; yêu quý, tôn trọng bạn bè, thầy cô; ý thức thường xuyên hoàn thành nhiệm vụ học tập…; phát triển nhân cách và các mối quan hệ xã hội – lớp học, nhà trường, từ đó phát triển các Phẩm chất chủ yếu.

    Ngoài ra, Học thông qua Chơi đáp ứng yêu cầu về đổi mới phương thức tổ chức dạy học,đáp ứng yêu cầu về đổi mới đánh giá học sinh.

      Theo kế hoạch, trong ngày 30/11/2023, Nhà trường tổ chức 2 tiết dạy thực nghiệm, gồm: Tiết 1- Môn Toán: Lớp 4; tiết 2- Môn Tiếng Việt: Lớp 5.

Hình ảnh về các tiết dạy thực nghiệm

     Khai thác phương pháp dạy học thông qua chơi, nắm được các đặc điểm, nguyên tắc, loại hình của học thông qua chơi; cùng với việc  nghiên cứu nội dung nắm chắc chương trình và các năng lực hình thành cho học sinh, thiết kế bài dạy, tổ chức các chuỗi hoạt động  Học thông qua chơi, vận dụng linh hoạt các phương pháp , kĩ thuật dạy học tích cực đã góp phần tạo ra không khí học tập vui tươi, tiết học nhẹ nhàng. GV đổi mới cách dạy - HS đổi mới cách học đã tạo nên những hiệu ứng tích cực HS chủ động, sáng tạo trong học tập góp phần hình thành và phát triển năng lực giao tiếp, hợp tác; tự học và tự giải quyết vấn đề; năng lực tư duy, tính toán, phát triển ngôn ngữ,… trong các đối tượng học sinh.

    Sau tuần học thứ 13 của năm học, giáo viên triển khai vận dụng dạy đại trà trong phạm vi toàn trường, phù hợp với đặc điểm tình hình lớp học và đối tượng học sinh. Đồng thời, tổng kết đánh giá kết quả thực hiện chuyên đề vào tháng 4/2024.

   Nhà trường sẽ tiếp tục cập nhật các thông tin về kết quả quá trình triển khai Chuyên đề ‘’Áp dụng phương pháp dạy học thông qua chơi giúp học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 nắm vững kiến thức các môn học’’

                              Tin bài và ảnh:  Nguyễn Thị Hằng, Phó Hiệu trưởng  trường Tiểu học Đồng Cẩm.